Trong cuộc đời của mỗi giáo viên, có lẽ ít ai không làm công tác chủ nhiệm, công việc mang lại cho ta nhiều niềm vui, nỗi buồn, những thử thách cam go và cũng là những kỷ niệm khó quên. Công tác giáo viên chủ nhiệm  đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng tập thể học sinh đoàn kết, vững mạnh, tạo môi trường tốt cho việc tiếp thu kiến thức ở học sinh, người GVCN cũng chính là cầu nối giữa nhà trường với học sinh, là sợi dây liên kết không thể thiếu với phụ huynh học sinh. Do đó chúng ta cần làm tốt công tác chủ nhiệm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Theo tôi, công tác chủ nhiệm của  giáo viên cũng là một nghệ thuật mà ai cũng mong muốn làm tròn “vai diễn” của mình. Vậy làm sao để làm tốt vai trò của giáo viên chủ nhiệm. Đây  là nỗi trăn trở của nhiều giáo viên khi làm công tác chủ nhiệm.  Tham gia Hội nghị hôm nay tôi xin được chia sẻ một vài kinh nghiệm mà bản thân tôi đã rút ra được từ thực tiễn làm công tác giáo viên chủ nhiệm để các đồng chí tham khảo và cùng xây dựng.

Ông cha ta xưa có câu: “Biết mình biết người, trăm trận trăm thắng”. Vậy nên, thứ nhất, với tôi, việc đầu tiên khi nhận lớp chủ nhiệm là điều tra thông tin HS để nắm chắc lí lịch của học sinh như số điện thoại, địa chỉ, hoàn cảnh gia đình, sức khỏe, tâm lý, trình độ học tập của HS  để hiểu rõ về từng em cũng như có thể liên hệ, trao đổi ngay với cha mẹ HS khi cần thiết. Tôi thường chú ý đến những em có hoàn cảnh gia đình đặc biệt như: mồ côi, bố mẹ đi làm xa, ở với ông bà, gia đình thuộc hộ nghèo…để có những ứng xử phù hợp tránh làm các em bị tổn thương về mặt tinh thần. Riêng đối với lớp chủ nhiệm 11A5 năm nay tôi phụ trách, sĩ số lớp 41 học sinh nhưng có tới 11 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Việc điều tra lí lịch học sinh ngay từ đầu giúp tôi dễ dàng gần gũi tiếp xúc với học sinh. Để từ đó có những uốn nắn kịp thời đối với những biểu hiện sai lệch của các em.

Thứ hai: Một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà tôi đặt ra là xây dựng đội ngũ cán bộ tự quản có năng lực, trách nhiệm và bản lĩnh. Đội ngũ cán bộ lớp bao gồm: lớp trưởng, bí thư, lớp phó học tập, lớp phó văn thể, lớp phó lao động và 4 tổ trưởng. Hoạt động, nhiệm vụ của mỗi cán bộ lớp được tôi phân công rõ ràng, cụ thể:

- Lớp trưởng theo dõi tình hình chung của lớp, báo cáo thường xuyên với GVCN những vấn đề liên quan đến lớp sau mỗi buổi học. Đặc biệt những hiện tượng: bỏ học, trốn tiết, nghỉ học không phép…để GVCN kịp thời thông báo về gia đình, chấn chỉnh ngay ý thức của học sinh.

- Lớp phó học tập theo dõi việc học tập của các bạn trong lớp: những bạn thường xuyên nghỉ học, không mang sách vở, không học bài, ngủ trong giờ…

- Lớp phó lao động: xem lịch lao động, tự phân công theo danh sách, có thể quản lí lao động thay GVCN, lập danh sách học sinh lao động chăm chỉ, học sinh bỏ lao động, học sinh lười lao động  rồi báo cáo GVCN. Sau mỗi buổi lao động, GVCN tuyên dương 1 - 2 học sinh lao động chăm chỉ và được cộng hạnh kiểm theo từng tháng; những học sinh lười lao động, bỏ lao động bị trừ trực tiếp vào hạnh kiểm theo từng tháng.

- Bí thư: theo dõi hoạt động nề nếp của lớp. Lập danh sách học sinh vi phạm nề nếp theo từng tuần báo cáo GVCN. Trường hợp đặc biệt: Hs thường xuyên mặc quần bò đến trường, nhuộm tóc… phải báo cáo ngay GVCN để GVCN có biện pháp nhắc nhở hoặc thông báo về gia đình cùng phối hợp chấn chỉnh.

- Các tổ trưởng theo dõi sát sao các hoạt động của thành viên trong tổ về mọi mặt, nộp sổ theo dõi cho GVCN sau mỗi giờ sinh hoạt; có ý kiến, biện pháp đề xuất  để  cả tổ tiến bộ hơn.

Thứ ba: thường xuyên liên hệ với gia đình HS qua các cuộc họp phụ huynh, qua  điện thoại, zalo nhóm phụ huynh... và  trao đổi với các giáo viên bộ môn, ban nề nếp,... để cùng phối hợp trong việc giáo dục HS, nhất là những HS cá biệt. Đối với những HS cá biệt (ngỗ ngược, hay trốn học, bỏ giờ...) cần tìm hiểu rõ nguyên nhân và hoàn cảnh dẫn đến những đặc điểm cá biệt đó để có biện pháp giáo dục thích hợp giúp cho các em hòa đồng với tập thể, không xa lánh, trù dập, ghét bỏ các em.

 Thứ 4: Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt tập thể, và các hoạt động ngoại khoá hiệu quả. Thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, các em được bộc lộ suy nghĩ của mình, từ đó GV nắm bắt được nguyện vọng của các em, giải quyết kịp thời các vấn đề nảy sinh trong tuần. GV cần lắng nghe và thấu hiểu, có cách giải quyết thỏa đáng. Qua đó cũng tăng thêm mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa GV với HS. Thông qua các giờ dạy hoạt động trải nghiệm tiếp cận học sinh, giúp các em bộc lộ cái tôi của mình, có thêm tinh thần tập thể, sự đoàn kết gắn bó, biết cách hợp tác trong công việc góp phần xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, có tinh thần tương thân tương ái.

Ngoài ra, GVCN cần đề ra mức phạt cụ thể đối với những hành vi  phạm của học sinh. Ví dụ như phạt trực nhật trong tuần hoặc làm căn cứ xét hạnh kiểm của học sinh,…Nếu học sinh có thành tích cần được tuyên dương để khích lệ các em tiếp tục phát huy và lan tỏa  tới các bạn khác trong lớp. Giáo viên nên thông báo trước cho học sinh những căn cứ dùng để xét duyệt hạnh kiểm. Trên cơ sở đó, các em học sinh tự có phương hướng điều chỉnh tích cực đối với mỗi hành vi của mình.

Bên cạnh đó, để việc đánh giá, xếp loại học sinh được minh bạch, tôi có sổ theo dõi riêng, ghi cụ thể hoạt động của từng em trong cả năm học. Làm như vậy, GVCN cũng tiện theo dõi các em và rất thuận lợi khi  phản ánh với phụ huynh học sinh về tình hình học tập của em họ ở trường. GVCN có thể nhận xét rất cụ thể, chi tiết về từng học sinh trong lớp chủ nhiệm khi cần thiết.

Đặc biệt, đối với những hoạt động tập thể như  thi văn nghệ, báo tường, cắm trại, thi thể dục thể thao…được tổ chức  vào dịp ngày 20- 11, ngày 8 – 3, ngày 26 – 3,… tôi lên kế hoạch và phân công cụ thể cho 1 học sinh phụ trách 1 phần việc, tránh việc các em dưa cho nhau “ cha chung không ai khóc”, đồng thời nâng cao được tinh thần trách nhiệm của các cán bộ lớp, phát huy được năng khiếu, sở trường của học sinh. Những học sinh hăng hái tham gia được cộng 1 bậc hạnh kiểm trong tháng để khích lệ.

Tuy nhiên,  điều quan trọng nhất góp phần làm nên thành công của GVCN là: mỗi GVCN phải là một tấm gương sáng cho HS noi theo. Sự  nhiệt tình, hăng say với nghề nghiệp của các thầy cô tạo điểm tựa tinh thần vững chắc cho các em HS. Chúng ta cần giáo dục HS bằng cả tình thương và trách nhiệm, yêu thương, gần gũi với HS, coi HS như con em của mình. Giáo viên chủ nhiệm cũng phải công bằng, xử phạt nghiêm minh, khen thưởng kịp thời, nói là làm, làm vẫn phải lựa, biết kết hợp cương - nhu trong mọi tình huống.

Kính thưa các đồng chí!

Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”.  Chúng ta thật vinh dự khi mình đang đảm nhiệm trọng trách cao quý đó. Công tác chủ nhiệm là một công tác quan trọng nhằm giúp nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục học sinh. Một người giáo viên chủ nhiệm tốt sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể lớp đoàn kết; nhiều giáo viên chủ nhiệm tốt sẽ xây dựng nên một nhà trường vững mạnh. Rất mong nhận được sự quan tâm chỉ đạo của BGH nhà trường, của các thầy cô trong Ban chấp hành Đoàn thanh niên, rất cần sự chia sẻ giúp đỡ của các thầy cô bộ môn để mỗi  người GVCN chúng tôi hoàn thành  tốt nhiệm vụ của mình.  Trên đây là một vài ý kiến tham luận của tôi nhằm làm tốt công tác chủ nhiệm. Kính mong sự đóng góp ý kiến của BGH nhà trường, các quý vị đại biểu và các đồng chí  để bản tham luận thêm đầy đủ.

 Cuối cùng tôi xin kính chúc các quý vị đại biểu sức khoẻ, hạnh phúc. Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp!

                   Ân Thi, ngày 03  tháng 10 năm 2024                                                                                                                        

                        Giáo viên Lê Thị Hương